Hoe je tuin deze winter een toevluchtsoord wordt voor dieren en insecten

Wanneer de dagen korter worden en de temperatuur daalt, trekken ook dieren en insecten zich terug in de natuur. Maar wist je dat jouw tuin een grote rol kan spelen in hun overlevingskansen? Volgens ecologisch tuinontwerper Colette Eerdekens (Wildgroen) vraagt dat niet zozeer om méér ingrepen, maar net om minder: “Als de natuur niets doet, moeten wij ook niets doen. In de winter maak je plannen om het volgende seizoen uit te voeren. Gun je tuin zijn rust in de winter, maar… benut de maanden ervoor om hem klaar te maken als veilig toevluchtsoord. Denk aan een takkenril, bijenburcht, gemengde haag of zelfs een natuurlijke zwemvijver. Dat zijn stuk voor stuk zaken waarbij een tuinaannemer kan helpen, nog vóór de winter echt begint.”

Veel tuineigenaars hebben de reflex om in het najaar hun tuin volledig op te ruimen. Toch brengt net dat overwinterende dieren in de problemen. Bladeren die onder bomen en struiken blijven liggen, vormen voedsel en beschutting voor insecten. Ook dood hout, takkenhopen en zelfs een boomstronk zijn van onschatbare waarde. “Je hoeft helemaal geen verwilderde tuin te hebben. Een strakke tuin kan evengoed schuilplaatsen bieden. Het maakt voor een insect niet uit of dood hout los op de grond ligt, of gestapeld in een mooi afgewerkte boog. Voor de natuur telt de functie, niet de vorm. Vraag gerust aan je tuinaannemer om doorheen het jaar hier al aandacht aan te besteden, zodat je tuin geleidelijk aan winterklaar wordt gemaakt. Elke kleine aanpassing helpt dieren beter te overwinteren.”

Eerdekens raadt aan om te wachten met opruimen tot de natuur weer tot leven komt. “Plan een voorjaarsonderhoud met je tuinaannemer wanneer vlinders en bijen uit hun schuilplaatsen kruipen. Dan weet je dat ze die niet meer nodig hebben. Soms is dat al in februari, soms pas in april, afhankelijk van de temperatuur. Bladval is dus geen afval, maar een natuurlijke bescherming die je best zo lang mogelijk laat liggen.”

Voedsel en variatie

Schuilplaatsen alleen zijn niet genoeg. Een rijke tuin in de winter begint bij voldoende voedsel in de zomer. Wie zijn gras elke week tot de bodem kortwiekt, kan in de winter geen bijzondere vogels verwachten. “Een vetbolletje lokt dan hooguit de generalisten – duiven en kauwen. Wil je soorten als het winterkoninkje aantrekken, dan moet je al in de zomer zorgen dat er insecten en wormen te vinden zijn.”

Ook variatie is essentieel. Kort gras waar vlinders zich kunnen opwarmen, lang gras dat schuilplekken biedt, verticale structuren zoals klimplanten en openingen in afsluitingen voor egels. “Een haag met de buren is beter dan draad, maar als je toch een omheining plaatst, laat dan onderaan openingen. Egels hangen vaker vast dan je denkt!”

Elk hoekje telt

Belangrijk is vooral dat elk stukje tuin een rol kan spelen. Een hooimijt achter een haag, een insectenhotel tegen een muur, of een ongezien hoekje natuurlijk groen: samen maken ze het verschil. Eerdekens: “Alle beestjes brengen hun eigen voordelen met zich mee. Wespen, egels, pissebedden, duizendpoten, hommels, mieren, maar ook schimmels… alles heeft zijn functie. De grootste muggeneters zijn bijvoorbeeld wespen en egels. Dus ja, hou wespen gerust weg van je terrastafel, maar geef ze elders in de tuin een plaats.”

Privétuinen nemen in Vlaanderen ongeveer 10% van de oppervlakte in. Dat lijkt weinig, maar samen kunnen ze ​ een enorm netwerk van groen vormen. “Elke vierkante meter telt. Wie dieren en insecten een plek geeft, helpt de versnippering van de natuur tegengaan en draagt bij aan een groter ecosysteem. En belangrijk: je hoeft daar geen stuk tuin voor op te geven. Een tuinaannemer kan slimme ingrepen doen waardoor je tuin diervriendelijker wordt, zonder in te boeten aan comfort of uitstraling. Of je nu kiest voor een strak ontwerp of een natuurlijk ogend geheel: dieren vinden vanzelf hun weg als je tuin de juiste biotoop voorziet.”

Expertise & advies van de tuinaannemer

Voor wie dit ecologische puzzelwerk zelf moeilijk vindt, is de expertise van een professionele tuinaannemer een echte meerwaarde. Een tuinaannemer denkt mee over zowel aanleg als onderhoud: welke structuren en planten passen in jouw tuin, hoe combineer je biodiversiteit met esthetiek, en hoe versterkt jouw tuin de groene en blauwe aders in de omgeving?

“Als tuinaannemer vertrek je nooit zomaar van een blanco canvas. Je kijkt altijd naar wat de natuur al biedt, en hoe je dat kan versterken. Van een takkenril tot een haag, van een stuk bloemrijk grasland tot een doordacht maaibeheer: het zijn kleine keuzes die samen een groot effect hebben.”

Over tuinaannemer.be

Het Tuinaannemereffect is een campagne van VLAM om de diensten van de tuinaannemer te promoten. Een professionele tuinaannemer weet raad met de talrijke uitdagingen die bij een tuin komen kijken. Bovendien is hij als expert op het gebied van plantenkeuze, watergift en verharding ook de geknipte persoon om advies te geven. Meer info en een overzicht van alle tuinaannemers in je buurt: www.tuinaannemer.be.

Voor meer info

VLAM I Hartwig Moyaert (Promotiemanager Sierteelt) I hartwig.moyaert@vlam.be I +32 470 65 71 76

RCA I Yannick Speelmans I yannick.speelmans@rca.be I +32 497 66 08 86 I www.rcapress.be